Zaloguj się
Jesteś nowy na OX.PL?
Zaloguj się
Jesteś nowy na OX.PL?
wiadomości

Wielki Piątek - macie tatarczówkę?

Dziś Wielki Piątek. Zgodnie z kalendarzem liturgicznym, to dziś Jezus został ukrzyżowany. Jak dzień ten obchodzili dawni mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego? Czego należy się wystrzegać albo jakie działania podjąć, aby zapewnić sobie pomyślność i uniknąć nieszczęść?

Wielki Piątej, czyli Czorny Pióntek, to dzień Męki Pańskiej. W kościołach nie odprawia się mszy, nie grają również organy. Obowiązuje post ścisły, a ludzie nie powinni oddawać się przyjemnościom, aby nie zamienić dnia, w którym Jezus cierpiał i umarł w zbyt przyjemny. Umartwianie się tego dnia było w kulturze ludowej Śląska Cieszyńskiego obecne od wieków. Przykładowo, mieszkańcy regionu tego dnia spożywali tatarczówkę- gorzką i cierpką nalewkę na bazie tataraku - Obowiązkowo też w tym dniu należało wypić kieliszek tatarczówki (nalewki z kłącza tataraku), którą to już dużo wcześniej poprzez moczenie korzenia w spirytusie zazwyczaj gospodarz przygotowywał. Miało to zapewnić zdrowie na cały rok, a szczególnie na niedomagania żołądkowe i reumatyczne. Symbolizowało to też pamiątkę podania Panu Jezusowi przybitemu do krzyża, na gąbce żółci. Do dobrych obyczajów należało też darmowe częstowanie tym trunkiem (lekarstwem) przez gospodzkiego przybyłych do miejscowej gospody gości i klientów – wyjaśnia Czesław Stuchlik, miłośnik historii i lokalnego folkloru z Pogwizdowa.

Oprócz spożywania tatarczówki z Wielkim Piątkiem na Śląsku Cieszyńskim wiązały się jeszcze inne obyczaje. Przede wszystkim tego dnia unikano mycia rąk o wschodzie słońca w bieżącej wodzie – należało wtedy omijać wszelkiego rodzaju strumyki, czy potoki. Miało to zapewnić zdrowie i rześkość przez cały rok. Wciąż nie można było pracować w polu i ogrodzie, tym razem jednak zasada stawała się bardziej restrykcyjna, w Wielki Piątek nie można było bowiem w ogóle ruszać ziemi. Obserwowano również pogodę i na tej podstawie określano, jak ma wyglądać pogoda do końca roku.

Część tradycji przetrwała do dziś. Wciąż w kościołach przygotowywane są Boże Groby, a strażacy pełnią przy nich wartę (w tym roku wyjątkowo zwyczaj ten zapewne zostanie zaniechany). Stosowano ścisły post i jedzono tylko jeden posiłek dziennie. Najczęściej tego dnia na stole można było znaleźć śledzia z chlebem lub ziemniakami, czy też ziemniaki z kiszoną kapustą.

 

źródło: ox.pl
dodał: JŚ

Komentarze

10
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za komentarze internautów. Wpisy niezgodne z regulaminem będą usuwane.
Dodając komentarz, akceptujesz postanowienia regulaminu.
Zobacz regulamin
2020-04-10 11:17:01
farorz: Gdy Go ukrzyżowali, rozdzielili między siebie Jego szaty, rzucając o nie losy. I siedząc, tam Go pilnowali. A nad głową Jego umieścili napis z podaniem Jego winy: To jest Jezus, Król Żydowski. Wtedy też ukrzyżowano z Nim dwóch złoczyńców, jednego po prawej, drugiego po lewej stronie.
2020-04-10 11:17:25
farorz: Ci zaś, którzy przechodzili obok, przeklinali Go i potrząsali głowami, mówiąc: Ty, który burzysz przybytek i w trzech dniach go odbudowujesz, wybaw sam siebie; jeśli jesteś Synem Bożym, zejdź z krzyża!Podobnie arcykapłani z uczonymi w Piśmie i starszymi, szydząc, powtarzali: innych wybawiał, siebie nie może wybawić. Jest królem Izraela: niechże teraz zejdzie z krzyża, a uwierzymy w Niego. Zaufał Bogu: niechże Go teraz wybawi, jeśli Go miłuje. Przecież powiedział: "Jestem Synem Bożym". Tak samo lżyli Go i złoczyńcy, którzy byli z Nim ukrzyżowani.
2020-04-10 11:18:26
farorz: Od godziny szóstej mrok ogarnął całą ziemię, aż do godziny dziewiątej. Około godziny dziewiątej Jezus zawołał donośnym głosem: Eli, Eli, lema sabachthani?, to znaczy Boże mój, Boże mój, czemuś Mnie opuścił? Słysząc to, niektórzy ze stojących tam mówili: On Eliasza woła. Zaraz też jeden z nich pobiegł i wziąwszy gąbkę, napełnił ją octem, włożył na trzcinę i dawał Mu pić. Lecz inni mówili: Poczekaj! Zobaczymy, czy przyjdzie Eliasz, aby Go wybawić. A Jezus raz jeszcze zawołał donośnym głosem i wyzionął ducha.
2020-04-10 11:19:18
farorz: A oto zasłona przybytku rozdarła się na dwoje z góry na dół; ziemia zadrżała i skały zaczęły pękać. Groby się otworzyły i wiele ciał Świętych, którzy umarli, powstało. I wyszedłszy z grobów po Jego zmartwychwstaniu, weszli oni do Miasta Świętego i ukazali się wielu. Setnik zaś i jego ludzie, którzy odbywali straż przy Jezusie, widząc trzęsienie ziemi i to, co się działo, zlękli się bardzo i mówili: Prawdziwie, Ten był Synem Bożym.
2020-04-10 11:26:12
farorz: PSALM 22 // Kierownikowi chóru. Na modłę pieśni: Łania o świcie. Psalm. Dawidowy.//  Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił?// Daleko od mego Wybawcy słowa mego jęku.//  Boże mój, wołam przez dzień, a nie odpowiadasz,// [wołam] i nocą, a nie zaznaję pokoju.//  A przecież Ty mieszkasz w świątyni,// Chwało Izraela!//  Tobie zaufali nasi przodkowie,// zaufali, a Tyś ich uwolnił;//  do Ciebie wołali i zostali zbawieni,// Tobie ufali i nie doznali wstydu.//  Ja zaś jestem robak, a nie człowiek,// pośmiewisko ludzkie i wzgardzony u ludu.//  Szydzą ze mnie wszyscy, którzy na mnie patrzą,// rozwierają wargi, potrząsają głową:// Zaufał Panu, niechże go wyzwoli,// niechże go wyrwie, jeśli go miłuje.//  Ty mnie zaiste wydobyłeś z matczynego łona;// Ty mnie czyniłeś bezpiecznym u piersi mej matki.//  Tobie mnie poruczono przed urodzeniem,// Ty jesteś moim Bogiem od łona mojej matki,//  Nie stój z dala ode mnie, bo klęska jest blisko,// a nie ma wspomożyciela.//  Otacza mnie mnóstwo cielców,// osaczają mnie byki Baszanu.//  Rozwierają przeciwko mnie swoje paszcze,// jak lew drapieżny i ryczący.//  Rozlany jestem jak woda// i rozłączają się wszystkie moje kości;// jak wosk się staje moje serce,// we wnętrzu moim topnieje.//  Moje gardło suche jak skorupa,// język mój przywiera do podniebienia,// kładziesz mnie w prochu śmierci.//  Bo [sfora] psów mnie opada,// osacza mnie zgraja złoczyńców.// Przebodli ręce i nogi moje,//  policzyć mogę wszystkie moje kości.// A oni się wpatrują, sycą mym widokiem;//  moje szaty dzielą między siebie// i los rzucają o moją suknię.//  Ty zaś, o Panie, nie stój z daleka;// Pomocy moja, spiesz mi na ratunek!//  Ocal od miecza moje życie,// z psich pazurów wyrwij moje jedyne dobro,//  wybaw mnie od lwiej paszczęki// i od rogów bawolich - wysłuchaj mnie!//  Będę głosił imię Twoje swym braciom// i chwalić Cię będę pośród zgromadzenia:// Chwalcie Pana wy, co się Go boicie,// sławcie Go, całe potomstwo Jakuba;// bójcie się Go, całe potomstwo Izraela!// Bo On nie wzgardził ani się nie brzydził nędzą biedaka,// ani nie ukrył przed nim swojego oblicza// i wysłuchał go, kiedy ten zawołał do Niego.// Dzięki Tobie moja pieśń pochwalna płynie w wielkim zgromadzeniu. Śluby me wypełnię wobec bojących się Jego.// Ubodzy będą jedli i nasycą się,// chwalić będą Pana ci, którzy Go szukają.// «Niech serca ich żyją na wieki.// Przypomną sobie i wrócą// do Pana wszystkie krańce ziemi;// i oddadzą Mu pokłon// wszystkie szczepy pogańskie,//  bo władza królewska należy do Pana// i On panuje nad narodami.// Tylko Jemu oddadzą pokłon wszyscy, co śpią w ziemi,// przed Nim zegną się wszyscy, którzy w proch zstępują.// A moja dusza będzie żyła dla Niego,//  potomstwo moje Jemu będzie służyć,// opowie o Panu pokoleniu przyszłemu,//  a sprawiedliwość Jego ogłoszą ludowi, który się narodzi:// Pan to uczynił.
2020-04-10 13:28:45
farorz: Oto Ten przeznaczony jest na upadek i na powstanie wielu w Izraelu, i na znak, któremu sprzeciwiać się będą.
2020-04-10 17:09:15
Santa_Claus: tatarczówka zaszkodziła?
2020-04-10 20:46:25
farorz: Jeden z nich pobiegł i wziąwszy gąbkę, napełnił ją octem, włożył na trzcinę i dawał Mu pić.
2020-04-11 11:15:30
Andrzej Dupa: zabronić mu pić a trzciną po dupie
2020-04-11 16:06:16
farorz: Cóż więc mam uczynić z Jezusem, którego nazywają Mesjaszem? Zawołali wszyscy: Na krzyż z Nim! Krew Jego na nas i na dzieci nasze. >>> Odmierzą wam bowiem taką miarą, jaką wy mierzycie. Nie zostanie tu kamień na kamieniu, który by nie był zwalony. Bo przyjdą na ciebie dni, gdy twoi nieprzyjaciele otoczą cię wałem, oblegną cię i ścisną zewsząd. Powalą na ziemię ciebie i twoje dzieci z tobą i nie zostawią w tobie kamienia na kamieniu za to, żeś nie rozpoznało czasu twojego nawiedzenia.
Musisz się zalogować, aby móc wystawiać komentarze.
Nie masz konta? Zarejestruj się i sprawdź, co możesz zyskać.
To również może Ciebie zainteresować:
Ostatnio dodane artykuły: